บันทึกการเรียนรู้ ครั้งที่18

สรุปงานวิจัย
 เรื่อง   ทักษะพื้นฐานทางวิทยาศาสตรของเด็กปฐมวัยที่ไดรับการจัดกิจกรรมการทดลองหลังการฟงนิทาน

             

ปริญญานิพนธ์   ของ  ศศิพรรณ สําแดงเดช   มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

ความสําคัญของการวิจัย

       ผลของการศกษาค ้นควาครั้งนี้จะเปนแนวทางใหกับครูและผูทเกี่ ี่ยวของกับการศึกษา

ปฐมวัยไดตระหนัก และเขาใจถึงความสําคัญในการสงเสริมทักษะพื้นฐานทางวทยาศาสตร์ให้กับเด็ก

ปฐมวัยดวยการทำกิจกรรมการทดลองหลังการฟงนิทาน รวมทั้งเปนแนวทางในการทำกิจกรรมการ

ทดลองหลังการฟงนิทานใหมีความหมายและเกิดประโยชนตอการพัฒนาเด็กปฐมวัย

ความมุงหมายของการวิจัย

1. เพื่อเปรียบเทียบทักษะพนฐานทางวิทยาศาสตร์ของเด็กปฐมวัยทไดี่ รับการจัดกิจกรรม

การทดลองหลังการฟงนิทาน กอนและหลังการทดลอง

 2. เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงของทักษะพื้นฐานทางวิทยาศาสตรของเด็กปฐมวยที่ไดรับ

การจัดกิจกรรมการทดลองหลังการฟงนิทาน กอนและหลังการทดลอง

คุณคาและประโยชนของนิทานที่มีตอเด็กปฐมวัย

เกริก ยุนพันธ (2539: 29) ไดกลาวถึงประโยชนของการเลานิทานดังนี้

 1. เด็กๆ หรือผูฟงจะเกิดความรูสึกอบอุนหรือใกลชิดเปนก ันเองกับผูเลา

 2. เด็กๆ หรือผูฟงจะเกิด ความรูสึกรวมในขณะฟง ทําใหเขาเกิดความเพลิดเพลนผิ อน

คลาย และสดชื่นแจมใส

 3. เด็กๆ หรือผูฟงจะมีสมาธิหรือความตงใจท ั้ ี่มีระยะเวลานานขึ้นหรอยาวข ื ึ้น โดยเฉพาะ

ผูเลาที่มีความสามารถในการตรึงใหผูฟงหรือเด็กๆ ใจจดจออยูกับเรื่องราวที่ผูเลาเลาเร ื่องที่มีขนาดยาว

 4. เด็กหรือผูฟงจะถูกกลอมเกลาดวยนทานท ิ ี่มีเนื้อหาสงเสริมคุณธรรมและจริยธรรม

ทําใหเด็กๆ และผูฟงเขาใจในความดีและความงามยิ่งขึ้น

 5. นิทานจะทําใหเด็กๆ หรือผูฟงมีความละเอียดออนรูจักการรับและการใหมองโลกใน

แงดี

 6. นิทานจะทําใหเด็กหรือผูฟงสามารถใชกระบวนการค  ดในการพ ิ ิจารณาแกปญหาได

 7. นิทานสามารถสรางความกลาใหกับเดกๆ็ หรือผูฟงโดยการแสดงออกผาน

กระบวนการคดทิ ี่มีประสิทธภาพ ิ

 8. เด็กๆ และผูฟงจะไดความร  ูที่เปนประโยชน  และสามารถประยุกตใชกับชวีตประจ ิ ําวันได

 9. นิทานชวยเสริมสรางจินตนาการที่กวางไกลไร  ขอบเขตใหกับเด็กหรือผูฟง

 10. นิทานสามารถชวยเด็กๆ และผูฟงได  รูจักการใชภาษาที่ถูกตอง

รูปแบบของการเลาน ิทาน

เกริก ยุนพันธ (2539: 36-55) ไดกลาวถงรึ ูปแบบของการเลานิทานดังนี้

 1. การเลานิทานปากเปลาเปนนิทานที่ผูเลาเรื่องจะตองเตรียมตวใหั พรอม ตั้งแต

การเลือกเรื่องใหเหมาะสมและสอดคลองกับกลุมผูฟง นิทานปากเปลาเปนนิทานที่ดึงดูดและเรา

ความสนใจของผูฟงดวย น้ําเสียงแววตาลีลาและทาทางประกอบการเลาของผูเลาที่สงางามและ

พอเหมาะพอดี27 

 2. นิทานวาดไปเลาไป  เปนการเลานิทานที่ผูเลาตองมีประสบการณการเลาน ิทาน

แบบปากเปลาอย  ูมากพอสมควรแตจะตองเพ  ิ่มการวาดรูปในขณะเลาเรื่องราวรปทู ี่วาดขณะเลา

เรื่องนี้ภาพที่วาดออกมาอาจสอดคลองกับเรื่องที่เลา หรือบางครั้งเมื่อเลาจบ รูปทวาดจะไม ี่ 

สอดคลองกับเรื่องที่เลาเลยก็ไดคือจะไดภาพใหมเกิดขึ้น

 3. นิทานที่เลาโดยใชสื่ออุปกรณขณะเลาเปนนิทานที่ผูเลาจะตองใชสื่อทจี่ ัดเตรียม

หรือหามาเพื่อใชประกอบการเลาเชน การเลาโดยใชหน ังสือ นิทานหุนนิ้ว นิทานเชิด นิทานเชือก

เปนตน ขณะเลาอาจมีดนตรีประกอบหรอเคร ื ื่องดนตรีประกอบจังหวะเพื่อประกอบการเลาให

สนุกสนานยิ่งขึ้น

หลักในการเลือกนิทานที่จะนํามาเลาใหเด็กฟง

พรจันทรจันทรวิมล (2529: 104) ไดใหหลักเกณฑในการเลือกนิทานดังนี้

1. เปนเรื่องงายๆ แตสมบูรณเนนเหตุการณอยางเดยวให ี เด็กพอคาดคะเนเรื่อง

ไดบาง

 2. มีการเดินเรื่องอยางรวดเร็ว

 3. ตัวละครนอย มีลักษณะเดนที่จําไดงาย เด็กอาจสมมติตวแทนได ั 

 4. มีบทสนทนามากๆ เพราะเด็กสวนมากไมสามารถฟงเรื่องที่เปนความเรียงไดดี

 5. ใชภาษางายๆ ประโยคสนๆั้ การกลาวคําซ้ําๆ หรือคําสัมผัสจะชวยใหเด็ก

จดจําไดงายและรวดเรว็

 6. สรางความรูสึกความพอใจใหกับผูฟง

 7. เปนเรื่องใกลตวเด ั ็ก เชน ครอบครัวสัตวเล ี้ยง หรอเร ื ื่องที่เด็กจินตนาการตามได

 8. ความยาวไมเกิน 15 นาที

อุไรวรรณ โชติชุษณะ(2547: 53) กลาววาในการเลาเร ื่อง หรือการเลานิทานใหแก เด็ก

ผูเลาสามารถเลือกใชวิธีการเลาที่หลากหลายไดโดยเลอกว ื ิธีการเลาดวยปากเปลา การเลาประกอบ

ทาทาง การเลาประกอบอ  ุปกรณการเลาประกอบภาพ การเลาประกอบเสียงโดยเลือกใชวธิีการ

อยางใดอย  างหนึ่ง หรือใชวิธีการเลาหลายอยางประกอบก็ไดเพื่อเปนการกระตุนความสนใจใหแก 

เด็ก และเปนการสงเสริมจินตนาการใหแก 

สรุป  

ไดวาวิธการเลานิทานนนั้ จะตองประกอบไปดวย การเลือกเรื่องที่จะใชเลา

การดัดแปลงเนื้อเรื่องใหเหมาะสมกับกลมผุ ฟู ง การเตรียมตวและจัดเตรียมสื่อการเลานิทานของผูเลา

การลงมือเลานิทาน ผูเลาจะตองเลาใหราบรื่นโดยตลอด ดวยรูปแบบและเทคนิคเฉพาะของผูเลาเอง 

สถานที่และเวลาที่ใชเล านิทาน ผูเลาจะตองพิจารณาเพื่อความเหมาะสม และมีกระบวนการเลาท ี่ดี

ตั้งแตการเริ่มเรื่อง การดําเนินเรื่องและการจบเรื่อง

แผนการจัดกิจกรรมการทดลองหลังการฟังนิทานเพื่อพัฒนาทักษะวิทยาศาสตร

  

 เรื่อง     ลูกไกกับลูกเปด

1.จุดประสงคการเรียนรู้

เมื่อเด็กไดฟงนิทานที่ครูเลาแลว สามารถตอบคําถามและทํากิจกรรมทดลองเกี่ยวกับเรื่องการ

ทดลองเรื่องลอย-จมของวัตถุ

2. กิจกรรมการเลานิทาน

 2.1 ขั้นนํา ครูและเดกร็ วมกนรั องเพลงประกอบทาทางลูกเปด และสนทนาเกยวกี่ ับนิทานที่

ครูจะเลาดังนี้

 - นิทานที่ครูจะเลาวันนี้เปนเรื่องลูกไกกับลกเปู ดที่เปนเพ อนก ื่ ันทั้งสองตางก็ผจญภยไปในท ั ี่

ตางๆมากมาย

 2.2 ขั้นเลานิทาน ครูเลานิทานประกอบภาพและชักชวนใหเดกส็ ังเกตถึงชวงของนิทานที่มี

เรื่องการลอยหรือจมของวตถั ุครูซักถามใหเด็กๆ ตอบ

เนื้อเร่องื

กก

-หลังจากเด็กฟงนิทานและรวมตอบคําถาม ครูชักชวนเด็กๆทําการทดลองเกี่ยวกับการทํากิจกรรมการ

ทดลองเรื่อง “ ลอย-จม”

อุปกรณ

1. กะละมังใสน้ําประมาณ 3 ใน 4 สวน

2. กลองดําที่ทําชองใหมือลวงเขาไปได

3. วัตถุที่ลอยน้ําได 5 ชิ้นวตถั ุที่จมน้ํา 5 ชิ้น (วัตถุที่มีสีตางๆจะช  วยดึงดูดความสนใจของเด็ก)

วันหนึ่งในฤดูฝน เมฆตั้งเคาดําทะมึน ไมนานฝนก็ตกลงมาฝนตกหนักมาก พายุก็พัดแรง ตนไมใหญ

หลายตนทานพายุไมไหวก็หักโคนลงมา ตนไมใหญไมรูจักหลบพายุตนออตนกกขึ้นอยูในน้ํา ตนออตนกกไม

เกรงพายุมันเอนตนออนไปมาตนออตนกกรูจักหลบพายุที่สระน้ําแหงหนึ่ง น้ําใสสะอาดมีฝูงปลาวายไปมา

บางก็ฮุบกินอาหารกอบัวขึ้นอยูในน้ําชูดอกไสวฝูงผึ้งบินหาเกสรดอกไมลูกไกบินขึ้นหลังลูกเปดลูกเปดพา

ลูกไกวายน้ําอยางสุขสําราญลูกไกไมกลัวจมน้ําเพราะมีลูกเปดคอยชวยเมื่อมันเลนจนพอใจแลวก็ชวนกันขึ้น

จากน้ําเดินกลับบาน “กิ๋วๆ” ลูกเปดรอง “เจี๊ยบๆ” ลูกไกรองบางในทันใดนั้นลูกไกก็ตกหลุมขางทาง “เจี๊ยบๆ

ชวยดวย” ลูกไกรองลั่น “กิ๋ว ๆรอเดี๋ยวนะ ฉันจะชวยเธอ” ลูกเปดตอบ ลูกเปดวิ่งไปหาแขนงไมยาวๆ มาสงให

ลูกไกลูกไกใชจะงอยปากคาบไมปนขึ้นมาได “ขอบใจเพื่อนมาก” ลูกไกเอาปกโอบกอดเพื่อนลูกเปดไม

ทอดทิ้งลูกไกใหตกอยูในหลุม วันตอมาลูกเปดกับลูกไกก็ไปเที่ยวยังสระน้ําที่เดิมอีก พอเลนน้ําเสร็จก็พากัน

เดินกลับบาน เผอิญลูกเปดเหยียบพลาดจึงตกหลุมเดินนั่นอีก “ กิ๋วๆชวยดวย” ลูกเปดรอง “เจี๊ยบๆ รอเดี๋ยวนะ

ฉันจะชวยเธอ” ลูกไกตอบลูกไกวิ่งไปหาแขนงไมมาใหลูกเปดจับปนขึ้นมาแตลูกเปดวายน้ําจนหมดแรงจึงปน

ขึ้นมาไมไหวไดแตนั่งคอตกหมดหวัง มันไมสงเสียงรองอีกตอไป “เจี๊ยบๆ รอเดี๋ยวนะ ฉันจะหาวิธีใหม” 

ลูกไกวิ่งไปตักน้ํามาใสหลุม มันวิ่งไปตักน้ําหลายเที่ยวจนแทบหมดแรงแตมันไมทอถอยพยายามตอไปลูกไก

รักเพื่อนของมัน ไมนานนักลูกไกก็ตักน้ําใสหลุมจนเต็มลูกเปดจึงลอยขึ้นมาได(ทําไมลูกเปดจึงลอยน้ําได

ทักษะการสังเกต การสื่อสาร) “ขอบใจเพื่อนมากจะเราไปหาอะไรมากถมหลุมเถอะจะไดไมมีใครตกหลุมอีก” 

“ดีจริงๆ” ลูกไกเห็นดวย ทั้งลูกไกและลูกเปดชวยกันขนดินไปถมในหลุมนั้นจนเต็ม มันเอาเทาเหยียบดินจน

แนนเปนพื้นเดียวกันลูกไกกับลูกเปดจึงไมตกหลุมอีกหานแมว สุนัขและใครๆ ก็ไมเคยตกหลุมอีกลูกไกกับ

ลูกเปดเปนเพื่อนรักกันยิ่งกวาเดิมเพราะมันรูจักแกปญหารวมกัน78

วิธีทดลอง

1. ใหเด็กหยิบลกปู งปองกับมะนาวในกลองดําขึ้นมา (เด็กๆมองไมเห็นวัตถุในกลองจะตองใชวิธี

สัมผัสและเดาจึงจะไดผลมะนาวและลูกปงปอง) 

2. ปลอยลูกปงปองและผลมะนาวลงไปในอางน  ้ําใหสังเกตวาเกิดอะไรขึ้น

คําถาม

- ลูกปงปองและมะนาวมีรูปรางอยางไร ผิวเรียบหรือไม

- ลูกปงปองกับมะนาวอะไรหนักกวากัน

- เมื่อปลอยลูกปงปองและมะนาวลงไปในอางน้ําลูกปงปองอยูบนน้ําหรืออยูใตน้ํา มะนาวอยูบนน้ําหรือ

อยูใตน้ํา

* ครูอธิบายใหเด็กรูจักคําวาลอยและจม โดยสังเกตลูกปงปองอยูบนผิวน้ําเรียกวาลอยน  ้ําสวน

ผลมะนาวอยูใตน้ําเรียกวาจมน้ําแนวคิดเบื้องตนที่เดกๆระด ็ ับอนุบาลจะไดจากการทดลองนี้คือสิ่งที่

เบาจะลอยน้ําสิ่งที่หนักจะจมน้ํา

2.3 . ขั้นสรุป

การวัดและประเมินผลการทากํ ิจกรรมการทดลอง

 - สังเกต จากความสนใจและการมีสวนรวมในการทําการทดลอง

 - การตอบคําถามของเดก็

คําถาม

‐ คอปเตอรของใครรอนไดสวยกวากัน

‐ อะไรชวยใหคอปเตอรรอนได

2.3 ขั้นสรุป

การวัดและประเมินผลการเลานิทาน

 - สังเกต จากความสนใจและการมีสวนรวมในการเลานิทาน