บันทึกการเรียนรู้ ครั้งที่18
สรุปงานวิจัย
เรื่อง ทักษะพื้นฐานทางวิทยาศาสตรของเด็กปฐมวัยที่ไดรับการจัดกิจกรรมการทดลองหลังการฟงนิทาน
เรื่อง ทักษะพื้นฐานทางวิทยาศาสตรของเด็กปฐมวัยที่ไดรับการจัดกิจกรรมการทดลองหลังการฟงนิทาน
ปริญญานิพนธ์ ของ ศศิพรรณ สําแดงเดช มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
ความสําคัญของการวิจัย
ผลของการศกษาค ้นควาครั้งนี้จะเปนแนวทางใหกับครูและผูทเกี่ ี่ยวของกับการศึกษา
ปฐมวัยไดตระหนัก และเขาใจถึงความสําคัญในการสงเสริมทักษะพื้นฐานทางวทยาศาสตร์ให้กับเด็ก
ปฐมวัยดวยการทำกิจกรรมการทดลองหลังการฟงนิทาน รวมทั้งเปนแนวทางในการทำกิจกรรมการ
ทดลองหลังการฟงนิทานใหมีความหมายและเกิดประโยชนตอการพัฒนาเด็กปฐมวัย
ความมุงหมายของการวิจัย
1. เพื่อเปรียบเทียบทักษะพนฐานทางวิทยาศาสตร์ของเด็กปฐมวัยทไดี่ รับการจัดกิจกรรม
การทดลองหลังการฟงนิทาน กอนและหลังการทดลอง
2. เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงของทักษะพื้นฐานทางวิทยาศาสตรของเด็กปฐมวยที่ไดรับ
การจัดกิจกรรมการทดลองหลังการฟงนิทาน กอนและหลังการทดลอง
คุณคาและประโยชนของนิทานที่มีตอเด็กปฐมวัย
เกริก ยุนพันธ (2539: 29) ไดกลาวถึงประโยชนของการเลานิทานดังนี้
1. เด็กๆ หรือผูฟงจะเกิดความรูสึกอบอุนหรือใกลชิดเปนก ันเองกับผูเลา
2. เด็กๆ หรือผูฟงจะเกิด ความรูสึกรวมในขณะฟง ทําใหเขาเกิดความเพลิดเพลนผิ อน
คลาย และสดชื่นแจมใส
3. เด็กๆ หรือผูฟงจะมีสมาธิหรือความตงใจท ั้ ี่มีระยะเวลานานขึ้นหรอยาวข ื ึ้น โดยเฉพาะ
ผูเลาที่มีความสามารถในการตรึงใหผูฟงหรือเด็กๆ ใจจดจออยูกับเรื่องราวที่ผูเลาเลาเร ื่องที่มีขนาดยาว
4. เด็กหรือผูฟงจะถูกกลอมเกลาดวยนทานท ิ ี่มีเนื้อหาสงเสริมคุณธรรมและจริยธรรม
ทําใหเด็กๆ และผูฟงเขาใจในความดีและความงามยิ่งขึ้น
5. นิทานจะทําใหเด็กๆ หรือผูฟงมีความละเอียดออนรูจักการรับและการใหมองโลกใน
แงดี
6. นิทานจะทําใหเด็กหรือผูฟงสามารถใชกระบวนการค ดในการพ ิ ิจารณาแกปญหาได
7. นิทานสามารถสรางความกลาใหกับเดกๆ็ หรือผูฟงโดยการแสดงออกผาน
กระบวนการคดทิ ี่มีประสิทธภาพ ิ
8. เด็กๆ และผูฟงจะไดความร ูที่เปนประโยชน และสามารถประยุกตใชกับชวีตประจ ิ ําวันได
9. นิทานชวยเสริมสรางจินตนาการที่กวางไกลไร ขอบเขตใหกับเด็กหรือผูฟง
10. นิทานสามารถชวยเด็กๆ และผูฟงได รูจักการใชภาษาที่ถูกตอง
รูปแบบของการเลาน ิทาน
เกริก ยุนพันธ (2539: 36-55) ไดกลาวถงรึ ูปแบบของการเลานิทานดังนี้
1. การเลานิทานปากเปลาเปนนิทานที่ผูเลาเรื่องจะตองเตรียมตวใหั พรอม ตั้งแต
การเลือกเรื่องใหเหมาะสมและสอดคลองกับกลุมผูฟง นิทานปากเปลาเปนนิทานที่ดึงดูดและเรา
ความสนใจของผูฟงดวย น้ําเสียงแววตาลีลาและทาทางประกอบการเลาของผูเลาที่สงางามและ
พอเหมาะพอดี27
2. นิทานวาดไปเลาไป เปนการเลานิทานที่ผูเลาตองมีประสบการณการเลาน ิทาน
แบบปากเปลาอย ูมากพอสมควรแตจะตองเพ ิ่มการวาดรูปในขณะเลาเรื่องราวรปทู ี่วาดขณะเลา
เรื่องนี้ภาพที่วาดออกมาอาจสอดคลองกับเรื่องที่เลา หรือบางครั้งเมื่อเลาจบ รูปทวาดจะไม ี่
สอดคลองกับเรื่องที่เลาเลยก็ไดคือจะไดภาพใหมเกิดขึ้น
3. นิทานที่เลาโดยใชสื่ออุปกรณขณะเลาเปนนิทานที่ผูเลาจะตองใชสื่อทจี่ ัดเตรียม
หรือหามาเพื่อใชประกอบการเลาเชน การเลาโดยใชหน ังสือ นิทานหุนนิ้ว นิทานเชิด นิทานเชือก
เปนตน ขณะเลาอาจมีดนตรีประกอบหรอเคร ื ื่องดนตรีประกอบจังหวะเพื่อประกอบการเลาให
สนุกสนานยิ่งขึ้น
หลักในการเลือกนิทานที่จะนํามาเลาใหเด็กฟง
พรจันทรจันทรวิมล (2529: 104) ไดใหหลักเกณฑในการเลือกนิทานดังนี้
1. เปนเรื่องงายๆ แตสมบูรณเนนเหตุการณอยางเดยวให ี เด็กพอคาดคะเนเรื่อง
ไดบาง
2. มีการเดินเรื่องอยางรวดเร็ว
3. ตัวละครนอย มีลักษณะเดนที่จําไดงาย เด็กอาจสมมติตวแทนได ั
4. มีบทสนทนามากๆ เพราะเด็กสวนมากไมสามารถฟงเรื่องที่เปนความเรียงไดดี
5. ใชภาษางายๆ ประโยคสนๆั้ การกลาวคําซ้ําๆ หรือคําสัมผัสจะชวยใหเด็ก
จดจําไดงายและรวดเรว็
6. สรางความรูสึกความพอใจใหกับผูฟง
7. เปนเรื่องใกลตวเด ั ็ก เชน ครอบครัวสัตวเล ี้ยง หรอเร ื ื่องที่เด็กจินตนาการตามได
8. ความยาวไมเกิน 15 นาที
อุไรวรรณ โชติชุษณะ(2547: 53) กลาววาในการเลาเร ื่อง หรือการเลานิทานใหแก เด็ก
ผูเลาสามารถเลือกใชวิธีการเลาที่หลากหลายไดโดยเลอกว ื ิธีการเลาดวยปากเปลา การเลาประกอบ
ทาทาง การเลาประกอบอ ุปกรณการเลาประกอบภาพ การเลาประกอบเสียงโดยเลือกใชวธิีการ
อยางใดอย างหนึ่ง หรือใชวิธีการเลาหลายอยางประกอบก็ไดเพื่อเปนการกระตุนความสนใจใหแก
เด็ก และเปนการสงเสริมจินตนาการใหแก
สรุป
ไดวาวิธการเลานิทานนนั้ จะตองประกอบไปดวย การเลือกเรื่องที่จะใชเลา
การดัดแปลงเนื้อเรื่องใหเหมาะสมกับกลมผุ ฟู ง การเตรียมตวและจัดเตรียมสื่อการเลานิทานของผูเลา
การลงมือเลานิทาน ผูเลาจะตองเลาใหราบรื่นโดยตลอด ดวยรูปแบบและเทคนิคเฉพาะของผูเลาเอง
สถานที่และเวลาที่ใชเล านิทาน ผูเลาจะตองพิจารณาเพื่อความเหมาะสม และมีกระบวนการเลาท ี่ดี
ตั้งแตการเริ่มเรื่อง การดําเนินเรื่องและการจบเรื่อง
แผนการจัดกิจกรรมการทดลองหลังการฟังนิทานเพื่อพัฒนาทักษะวิทยาศาสตร
เรื่อง ลูกไกกับลูกเปด
1.จุดประสงคการเรียนรู้
เมื่อเด็กไดฟงนิทานที่ครูเลาแลว สามารถตอบคําถามและทํากิจกรรมทดลองเกี่ยวกับเรื่องการ
ทดลองเรื่องลอย-จมของวัตถุ
2. กิจกรรมการเลานิทาน
2.1 ขั้นนํา ครูและเดกร็ วมกนรั องเพลงประกอบทาทางลูกเปด และสนทนาเกยวกี่ ับนิทานที่
ครูจะเลาดังนี้
- นิทานที่ครูจะเลาวันนี้เปนเรื่องลูกไกกับลกเปู ดที่เปนเพ อนก ื่ ันทั้งสองตางก็ผจญภยไปในท ั ี่
ตางๆมากมาย
2.2 ขั้นเลานิทาน ครูเลานิทานประกอบภาพและชักชวนใหเดกส็ ังเกตถึงชวงของนิทานที่มี
เรื่องการลอยหรือจมของวตถั ุครูซักถามใหเด็กๆ ตอบ
เนื้อเร่องื
กก
-หลังจากเด็กฟงนิทานและรวมตอบคําถาม ครูชักชวนเด็กๆทําการทดลองเกี่ยวกับการทํากิจกรรมการ
ทดลองเรื่อง “ ลอย-จม”
อุปกรณ
1. กะละมังใสน้ําประมาณ 3 ใน 4 สวน
2. กลองดําที่ทําชองใหมือลวงเขาไปได
3. วัตถุที่ลอยน้ําได 5 ชิ้นวตถั ุที่จมน้ํา 5 ชิ้น (วัตถุที่มีสีตางๆจะช วยดึงดูดความสนใจของเด็ก)
วันหนึ่งในฤดูฝน เมฆตั้งเคาดําทะมึน ไมนานฝนก็ตกลงมาฝนตกหนักมาก พายุก็พัดแรง ตนไมใหญ
หลายตนทานพายุไมไหวก็หักโคนลงมา ตนไมใหญไมรูจักหลบพายุตนออตนกกขึ้นอยูในน้ํา ตนออตนกกไม
เกรงพายุมันเอนตนออนไปมาตนออตนกกรูจักหลบพายุที่สระน้ําแหงหนึ่ง น้ําใสสะอาดมีฝูงปลาวายไปมา
บางก็ฮุบกินอาหารกอบัวขึ้นอยูในน้ําชูดอกไสวฝูงผึ้งบินหาเกสรดอกไมลูกไกบินขึ้นหลังลูกเปดลูกเปดพา
ลูกไกวายน้ําอยางสุขสําราญลูกไกไมกลัวจมน้ําเพราะมีลูกเปดคอยชวยเมื่อมันเลนจนพอใจแลวก็ชวนกันขึ้น
จากน้ําเดินกลับบาน “กิ๋วๆ” ลูกเปดรอง “เจี๊ยบๆ” ลูกไกรองบางในทันใดนั้นลูกไกก็ตกหลุมขางทาง “เจี๊ยบๆ
ชวยดวย” ลูกไกรองลั่น “กิ๋ว ๆรอเดี๋ยวนะ ฉันจะชวยเธอ” ลูกเปดตอบ ลูกเปดวิ่งไปหาแขนงไมยาวๆ มาสงให
ลูกไกลูกไกใชจะงอยปากคาบไมปนขึ้นมาได “ขอบใจเพื่อนมาก” ลูกไกเอาปกโอบกอดเพื่อนลูกเปดไม
ทอดทิ้งลูกไกใหตกอยูในหลุม วันตอมาลูกเปดกับลูกไกก็ไปเที่ยวยังสระน้ําที่เดิมอีก พอเลนน้ําเสร็จก็พากัน
เดินกลับบาน เผอิญลูกเปดเหยียบพลาดจึงตกหลุมเดินนั่นอีก “ กิ๋วๆชวยดวย” ลูกเปดรอง “เจี๊ยบๆ รอเดี๋ยวนะ
ฉันจะชวยเธอ” ลูกไกตอบลูกไกวิ่งไปหาแขนงไมมาใหลูกเปดจับปนขึ้นมาแตลูกเปดวายน้ําจนหมดแรงจึงปน
ขึ้นมาไมไหวไดแตนั่งคอตกหมดหวัง มันไมสงเสียงรองอีกตอไป “เจี๊ยบๆ รอเดี๋ยวนะ ฉันจะหาวิธีใหม”
ลูกไกวิ่งไปตักน้ํามาใสหลุม มันวิ่งไปตักน้ําหลายเที่ยวจนแทบหมดแรงแตมันไมทอถอยพยายามตอไปลูกไก
รักเพื่อนของมัน ไมนานนักลูกไกก็ตักน้ําใสหลุมจนเต็มลูกเปดจึงลอยขึ้นมาได(ทําไมลูกเปดจึงลอยน้ําได
ทักษะการสังเกต การสื่อสาร) “ขอบใจเพื่อนมากจะเราไปหาอะไรมากถมหลุมเถอะจะไดไมมีใครตกหลุมอีก”
“ดีจริงๆ” ลูกไกเห็นดวย ทั้งลูกไกและลูกเปดชวยกันขนดินไปถมในหลุมนั้นจนเต็ม มันเอาเทาเหยียบดินจน
แนนเปนพื้นเดียวกันลูกไกกับลูกเปดจึงไมตกหลุมอีกหานแมว สุนัขและใครๆ ก็ไมเคยตกหลุมอีกลูกไกกับ
ลูกเปดเปนเพื่อนรักกันยิ่งกวาเดิมเพราะมันรูจักแกปญหารวมกัน78
วิธีทดลอง
1. ใหเด็กหยิบลกปู งปองกับมะนาวในกลองดําขึ้นมา (เด็กๆมองไมเห็นวัตถุในกลองจะตองใชวิธี
สัมผัสและเดาจึงจะไดผลมะนาวและลูกปงปอง)
2. ปลอยลูกปงปองและผลมะนาวลงไปในอางน ้ําใหสังเกตวาเกิดอะไรขึ้น
คําถาม
- ลูกปงปองและมะนาวมีรูปรางอยางไร ผิวเรียบหรือไม
- ลูกปงปองกับมะนาวอะไรหนักกวากัน
- เมื่อปลอยลูกปงปองและมะนาวลงไปในอางน้ําลูกปงปองอยูบนน้ําหรืออยูใตน้ํา มะนาวอยูบนน้ําหรือ
อยูใตน้ํา
* ครูอธิบายใหเด็กรูจักคําวาลอยและจม โดยสังเกตลูกปงปองอยูบนผิวน้ําเรียกวาลอยน ้ําสวน
ผลมะนาวอยูใตน้ําเรียกวาจมน้ําแนวคิดเบื้องตนที่เดกๆระด ็ ับอนุบาลจะไดจากการทดลองนี้คือสิ่งที่
เบาจะลอยน้ําสิ่งที่หนักจะจมน้ํา
2.3 . ขั้นสรุป
การวัดและประเมินผลการทากํ ิจกรรมการทดลอง
- สังเกต จากความสนใจและการมีสวนรวมในการทําการทดลอง
- การตอบคําถามของเดก็
คําถาม
‐ คอปเตอรของใครรอนไดสวยกวากัน
‐ อะไรชวยใหคอปเตอรรอนได
2.3 ขั้นสรุป
การวัดและประเมินผลการเลานิทาน
- สังเกต จากความสนใจและการมีสวนรวมในการเลานิทาน
